Verschil voedingsbehoefte
De dagelijkse voedingsbehoefte is sterk afhankelijk van het dagelijks energiegebruik van een atleet. Paralympische atleten kunnen een andere voedingsbehoefte hebben, omdat ze bijvoorbeeld een andere lichaamssamenstelling hebben (bijvoorbeeld bij amputaties of spierzwakte). Of doordat hun stofwisseling veranderd is (bijvoorbeeld bij een dwarslaesie), of doordat ze zich anders voortbewegen (bijvoorbeeld met een rolstoel of protheses).
Hoe het energiegebruik is opgebouwd
Het dagelijkse energiegebruik bestaat globaal uit drie componenten:
- Het rustmetabolisme: dit is de energie die je lichaam nodig heeft om in rust te functioneren, zoals voor ademhaling, hartslag en lichaamstemperatuur. Bij de meeste mensen is het rustmetabolisme ongeveer 70% van het totale energiegebruik.
- Energie voor het verteren van voedsel: dit is de energie die nodig is om voedsel te verteren en op te nemen in het lichaam.
- Energie voor lichamelijke activiteiten: Dit is de energie die nodig is voor dagelijkse activiteiten zoals wandelen of boodschappen doen maar ook voor het sporten. Dit is de meest variabele component van het dagelijkse energiegebruik, aangezien het energiegebruik voor lichamelijke activiteiten sterk toeneemt naarmate iemand actiever is.
Gemiddelde energiegebruik van Paralympische atleten
In het ParaNut onderzoek hebben we gekeken wat het totale dagelijkse energiegebruik van Paralympische atleten is, wat hun rustmetabolisme is, en hoe het huidige voedingspatroon eruitziet. Het gemiddelde energiegebruik van Paralympische atleten was ongeveer 3000 kcal per dag. Er waren echter grote verschillen tussen sporten, maar ook tussen atleten die dezelfde sport beoefenden (afbeelding 1). Zo zagen we dat de Parawielrenners gemiddeld genomen het hoogste energiegebruik (3607 kcal per dag) hadden, maar dat er binnen de sport veel verschil was tussen atleten. De rolstoelbasketbalsters hadden gemiddeld genomen het laagste energiegebruik (2322 kcal per dag), maar lieten minder variatie zien tussen atleten. Het energiegebruik bleek sterk afhankelijk van de vetvrije massa (totale massa van organen, spieren en bot) en dagelijkse trainingsduur. Atleten met een dwarslaesie hadden over het algemeen een lager energiegebruik dan Paralympische atleten zonder dwarslaesie.
Schatting van energiegebruik
Door een gebrek aan geld en tijd is het in de praktijk niet mogelijk om elke atleet uitgebreid te onderzoeken, daardoor zijn accurate schattingen van het energiegebruik belangrijk. Op basis van het onderzoek hebben we een formule ontwikkeld om het dagelijkse energiegebruik, en daarmee de dagelijkse energiebehoefte van Paralympische atleten, te kunnen schatten. Afhankelijk van de beschikbare gegevens, kan het dagelijks energiegebruik worden geschat op basis van lichaamsgewicht of vetvrije massa, geslacht, aanwezigheid van een dwarslaesie, en gemiddelde dagelijkse trainingsduur. De formules staan beschreven in het onderzoeksartikel (1).
Rustmetabolisme
Het rustmetabolisme van Paralympische atleten vormde gemiddeld ruim 50% van het totale dagelijkse energiegebruik. Dit percentage is vergelijkbaar met elite atleten zonder beperking. Datt komt neer op 1386 kcal per dag bij vrouwen en 1686 kcal per dag bij mannen. Na correctie voor lichaamsgewicht en geslacht, lag het rustmetabolisme bij atleten met een dwarslaesie nog steeds ruim 100 kcal per dag lager dan zonder dwarslaesie. Dit duidt erop dat de stofwisseling van atleten met een dwarslaesie lager is dan atleten zonder dwarslaesie. Omdat het rustmetabolisme vaak de basis vormt voor berekeningen van de voedingsbehoefte, hebben we ook specifieke formules ontworpen om het rustmetabolisme van Paralympische atleten te kunnen schatten. Deze formules staan beschreven in het volgende artikel (2).
Voedingsinname
De voeding van atleten bevatte gemiddeld 2400 kcal per dag. Hiermee lag deze energie-inname 20% lager dan het totale energiegebruik. Omdat de atleten geen gewicht verloren tijdens de meetperiode, lijkt dit verschil voornamelijk verklaard te worden door onderrapportage van de voedingsinname, een bekend fenomeen bij voedingsonderzoek. Desalniettemin geeft de data over de voedingsinname inname belangrijke informatie over de kwaliteit en samenstelling van de voeding. Zo blijkt de eiwitinname voor veel atleten meer dan voldoende, maar is de koolhydraatinname relatief laag. Koolhydraten zijn de belangrijkste brandstof bij intensieve inspanning. Hoewel dit op individueel niveau bekeken dient te worden, kunnen sportdiëtisten en voedingsdeskundigen meer nadruk leggen op een toereikende koolhydraatinname tijdens de voedingskundige begeleiding van Paralympische atleten.
Het onderzoek
In het ParaNut onderzoek zijn in totaal 71 atleten gemeten, waarvan 37 vrouwen en 34 mannen. De atleten waren voornamelijk actief in de sporten Parawielrennen, rolstoelbasketbal en tennis, langlaufen en Alpine skiën. Dwarslaesies, spina bifida, cerebrale parese en afwijkingen aan de ledenmaten (amputaties en aangeboren afwijkingen) waren de meest voorkomende beperkingen.
Toepassing in de praktijk
Zoals uit het onderzoek is gebleken, is de individuele voedingsbehoefte zeer persoonlijk en van verschillende factoren afhankelijk. De predictie formules die hierboven benoemd worden, kunnen diëtisten en voedingsdeskundigen gebruiken als eerste handvat voor het schatten van de energiebehoefte van een atleet. Het is altijd belangrijk om daarbij rekening te houden met de individuele doelen en situatie van de atleet en het huidige voedingspatroon en gewichtsverloop mee te nemen bij beslissingen over benodigde energie-inname. Voor atleten met een beperking die vragen hebben over of problemen ervaren met hun voeding: overleg altijd met een diëtist of voedingsexpert om de meest geschikte oplossing te vinden.
HIGHLIGHTS
- Het totale dagelijkse energiegebruik van Paralympische atleten is gemiddeld tot hoog, hoewel er sterke verschillen tussen sporten en atleten zijn
- Verschillen in energiegebruik tussen atleten worden voornamelijk verklaard door verschillen in vetvrije massa en trainingsduur
- Atleten met een dwarslaesie hebben een lager energiegebruik dan atleten zonder dwarslaesie
- Het onderzoek heeft nieuwe formules opgeleverd om het energiegebruik van Paralympische atleten goed te kunnen schatten
- Paralympische atleten consumeren meer dan voldoende eiwitten, maar de koolhydraatinname is over het algemeen ontoereikend in deze populatie
FORMULES
TDEE = (RMR + (-861,931 + (30,893 * VVM) + (6,345 * TD) – (266,949 * DW/SB))) * 1,111
TDEE = totale dagelijkse energie gebruik in kcal per dag; RMR = rustmetabolisme in kcal per dag; VVM = vet vrije massa in kg; TD = trainingsduur in minuten; DW/SB = dwarslaesie of spina bifida ja = 1 en nee = 0.
RMR = 489,520 + (14,885 * G) – (119,649 * DW/SB) + (195,999 * S)
RMR = rustmetabolisme in kcal per dag; G = gewicht in kg; DW/SB = dwarslaesie of spina bifida ja = 1; nee = 0; S = seks man = 1; vrouw = 0
Afbeelding 1. Het totale dagelijkse energiegebruik van Paralympische atleten onderverdeeld over verschillende Para sporten. De stippen representeren individuele atleten, blauwe stippen zijn mannen, roze stippen zijn vrouwen. De dikke horizontale zwarte lijnen zijn het gemiddelde energiegebruik van de sport met aan weerszijde de standaarddeviaties.
ARTIKELEN
- Weijer VC, Jonvik KL, van Dam L, Risvang L, Plasqui G, Sandbakk Ø, et al. Energy Requirements of Paralympic Athletes: Insights from the Doubly Labeled Water Approach. Medicine and Science in Sports and Exercise. 2024.
- Weijer VC, Jonvik KL, van Dam L, Risvang L, Raastad T, van Loon LJ, et al. Measured and predicted resting metabolic rate of Dutch and Norwegian Paralympic athletes. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics. 2024.
